Burak ćwikłowy
BURAK ĆWIKŁOWY burak czerwony
Mało kto z nas wie, że burak jest gatunkiem w różnych systemach klasyfikacyjnych zaliczanym do rodziny KOSMOWATYCH lub SZARŁOWATYCH. Wszystkie znane odmiany pochodzą od buraka dzikiego występującego dzisiaj na Bliskim Wschodzie, między wybrzeżami Morza Śródziemnego i Czarnego oraz Indiach. Najstarsze rysunki buraka pochodzą z Sumeru, nieco późniejsze z wieku XII pne. z państwa Hetytów. Najstarszy dokument, w którym wspomina się o buraku pochodzi z Babiloni. W 722 roku uprawiany był w ogrodach króla Belodaka - Baladana, około 400 pne. uprawiano je w Grecji, a w 600 pne trafiły do Republiki Rzymskiej, gdzie były używane jako afrodyzjaki (udowodniono naukowo,że to za sprawą BORU, który pozytywnie wpływa za produkcję hormonów odpowiedzialnych za libido). W Średniowieczu uprawiany jako warzywo liściaste we Francji i Italii, a w Niemczech od XII wieku. W 1747 roku Andreas Sigismund Marggraf odkrył w burakach sacharozę, a 6 lat póżniej Karol Lineusz opisał wszystkie gatunki i nadał im nazwy łacińskie obowiązujące do dziś. W 1801 roku na Śląsku Franz Karl Achard rozpoczął produkcję cukru buraczanego. W 1924 roku Austriak Waldecker rozpoczął doświadczenia z otoczkowaniem nasion, a w latach 30 XX wieku wyhodowano w ZSRR pierwsze pojedyncze, jednonasienne buraki. W Polsce uprawiane są od VI w. pne. Obecnie jest uprawiany na wszystkich kontynentach w różnych odmianach. Wszystkie uprawiane gatunki pochodzą od podgatunku BETA VULGARIS. Obecnie wyróżnia się następujące grupy : burak liściowy - boćwina, w Polsce mało znany, buraki korzeniowe, a wśród nich burak cukrowy (jego korzeń zawiera 20 % cukru), burak ćwikłowy - roślina warzywna i burak pastewny - uprawiany na paszę dla zwierząt.
WŁAŚCIWOŚCI
W czasach współczesnych burak ćwikłowy znajduje się w czołówce SUPERFOODS zawiera dwa bardzo rzadko spotykane metale RUBID i CEZ., jest doskonałym źródłem witaminy C oraz witamin z grupy B. w 100 gram warzywa możemy znaleźć 300 mg. potasu, 84 mg. sodu, 25 mg. wapnia, 15 mg. magnezu, 3,2 mg. fosforu, 0,4 mg. żelaza oraz cynku. Są również bogate w betacyjany (odpowiedzialne za czerwoną barwę) bardzo pomocne w profilaktyce nowotworowej, zawierają przeciwutleniacze. Stanowią doskonałe źródło żelaza, błonnika oraz pektyn, które usuwają toksyny z organizmu. Zawierają mnóstwo kwasu foliowego, przeciwutleniaczy oraz właściwości alkalizujące, które pomagają w zachowaniu równowagi kwasowo - zasadowej, regulują przemianę materii, poprawiają sprawność fizyczną. Wspomagają pracę nerek, wątroby, nerek, łagodzą objawy menopauzy, regulują ciśnienie, zwalczają wolne rodniki. Doskonale wspomagają organizm w anemii, (wspomagają wytwarzanie czerwonych krwinek), w białaczce, po chemioterapii, zapobiegają chorobom układu secowo - naczyniowym i chorobom serca. Betamina zawarta w buraku reguluje pracę wątroby, woreczka żółciowego i przewodów żółciowych. Regenerują i goją owrzodzenie przewodu pokarmowego, leczą zapalenie żołądka , wrzody, hemoroidy, zwalczają zgagę i zaparcia. Dla osób zmagających się z nadwagę są wprost nieocenione, wspomagają przemianę materii i powodują poczucie sytości. Doskonale oczyszczają organizm z metali ciężkich, usuwają kwas moczowy, oczyszczają krew. Kwas foliowy zawarty w burakach działa kojąco, uspokajająco, wzmaga koncentrację, pamięć, pomaga w bezsenności, leczy depresję, stres, poprawia samopoczucie. Azotany zawarte w buraku rozszerzają naczynia krwionośne, wspomagają przepływ tlenu i krwi przez tkanki. Jak widzicie to warzywo jest naprawdę nieocenione i nie sposób wymienić wszystkich jego właściwości. Pragnę jeszccze dodać, że najlepsze buraki to takie które mają cienką skórkę, błyszczący miąższ i jednolitą barwę, im więcej marmurkowej faktury, tym więcej celulozy w buraku. Ponadto jeżeli kupujemy buraki, starajmy się zawsze wybierać te mniejsze, których średnica nie przekracza 8 cm.. Najlepszymi odmianami, które posiadają najwięcej walorów smakowych i zdrowotnych są CZERWONA KULA, GLOB F1, BURAK OPOLSKI.Warto też dodać, ze boćwina zielone liście i łodygi buraka są dużo mniej kaloryczne , w 89% składa się z wody, zawiera mnóstwo potasu, fosforu, żelaza, witaminy A, B1, B2, PP, E, poza tym mnóstwo witaminy C.
SOK Z BURAKA
Świeży sok z buraka polecam najbardziej, potrafi zdziałać naprawdę cuda, wszystko co cenne w buraku dostarczamy dla swojego organizmu, wszelkie witaminy, enzymy zostają nienaruszone i w pełni przyswojone przez nasz organizm. Na początek warto wyciskać jedną czwartą szklanki buraka, pół jabłka i rozcieńczyć wodą, po paru dniach pół szklanki soku z buraka, pół jabłka lub rozcieńczyć z wodą, później stopniowo zwiększamy ilość buraka.
ZAKWAS Z BURAKA
Kwas z buraczany to napój o cudownych właściwościach leczniczych, proces fermentacji zwiększa ilość witaminy C zawartej w buraku, ponadto kwas mlekowy, który powstaje w trakcie kiszenia wpływa bardzo korzystnie na pracę, bakterie te są niezwykle ważne dla przebiegu procesów trawiennych i reguluje pracę jelit. Doskonale zwalcza zaparcia, wzmacnia odporność, jest wspaniały na odkwaszenie organizmu, to doskonały probiotyk.
SKŁADNIKI
Przepis na 3 litrowe naczynie
7 średnich buraków
główka czosnku
6 liści laurowych
korzeń chrzanu
gałązka kopru włoskiego
5-6 ziarenek ziela angielskiego
spora szczypta pieprzu czarnego
3 litry przegotowanej ciepłej wody osolonej 3,5 łyżkami soli kamiennej lub kłodawskiej
WYKONANIE
Buraczki szorujemy szczoteczką, nie obieramy, kroimy w słupki na całą ich długość (lub ścieramy na tarce o grubych oczkach, wtedy możemy wykorzystać buraczki do pysznego barszczyku), Na dno 3 litrowego słoja lub garnka glinianego wyparzonego, wykładamy czosnek, chrzan, liście laurowe, koper, ziele angielskie i buraki, zalewamy wodą, tak aby buraczki były zakryte wodą, dodajemy pieprz, przykrywamy gazą i zabezpieczamy gumką recepturką (jeżeli przygotowujemy zakwas w słoju, należy osłonić go szczelnie ściereczką, lub ręcznikiem, aby nie stracił koloru) i pozostawiamy do fermentacji. Codziennie mieszamy wyparzoną, drewnianą łyżką, zakwas lubi być dopieszczany, zazwyczaj po 3 dniach jest gotowy.
BARSZCZ Z KISZONYCH BURAKÓW
Buraczki które pozostały nam po zrobieniu zakwasu, możemy wykorzystać do przygotowania barszczyku. Jeśli przygotowywaliśmy barszcz w 3 litrowym naczyniu, podzielmy je na dwie części. Do braczków dolewamy szklankę zakwasu, poł szklanki przegotowanej wody sok z cytryny, posiekany koperek, posiekaną natkę pietruszki, dwie łyżki zielonego groszku lub młodziutkiego bobu, do smaku pieprz, majeranek, ewentualnie sól, odrobina stewi do smaku.
SAŁATKA Z KISZONYCH BURACZKÓW
Innym sposobem na wykorzystanie buraczków z zakwasu jest sałatka. Dobrze przecedzone buraczki skrapiamy sokiem z cytryny, dodajemy pokrojoną w drobną kostkę paprykę czerwoną, pokrojoną w kostkę cebulkę, posiekaną natkę pietriszki, łyżkę oleju lnianego, pieprz, sól do smaku. Dobrą opcją jest też dodanie garści rukoli.
BARSZCZ UKRAIŃSKI BEZ GOTOWANIA
1 buraka i jedną marchewkę ścieramy na tarce w słupki, do połowy dodajemy przegotowanej wody, ząbek czosnku, sok z 1 pomarańczy, odrobinę soku z cytryny, zblendować, poszatkować mały kawałek kapusty, posolić odstawić na pół godziny odcisnąć wodę, 1 pomidora pokroić w kostkę, łyżkę cebulki pokrojonej w kostkę, opcjonalnie pół awokado w kostkę, dodać łyżkę natki pietruszki, odrobinę majeranku i koperku. Wszystko razem wymieszać, doprawić solą i pieprzem.
SURÓWKA Z BURACZZKÓW
SKŁADNIKI
0,5 kg. buraczków
0,5 kg. marchewki
2 jabłka
2 łyżki stołow uprzednio namoczonych ziaren słonecznika, orzechów włoskich lub migdałów, lub mieszanki
2 łyżki oleju lnianego, lub z pestek winogron, na zimno tłoczony
kilka łyżek soku z cytryny
sól, pieprz do smaku
odrobina chrzanu do smaku
WYKONANIE
Buraki, marchew i jabłka ścieramy na tarce o dużych oczkach, lub kroimy w drobną kostkę dodajemy przyprawy, ziarna odsączone z wody, olej, sok z cytryny, chrzan, możemy też dodać rukolę, mieszamy, posypujemy natką pietruszki i wstawiamy do lodówki na 15 minut aby się "przegryzła". Gotowe.
SURÓWKA Z BURACZKÓW Z OGÓRKIEM
SKŁADNIKI
3 buraki
2 marchewki
2 ogórki kiszone
1 jabłko
1 ząbej czosnku
1 mała cebulka
łyżka natki pietruszki
sok z cytryny, pieprz, sól do smaku
łyżka oliwy na zimno tłoczonej
WYKONANIE
Buraczki,marchewkę, jabłko i ogórki ścieramy na grubych oczkach lub kroimy w drobną kostkę, cebulkę kroimy w kosteczkę. Oliwę, sok z 0,5 cytryny, ząbek przeciśniętego przez praskę czosnku, mieszamy, polewamy sałatkę, doprawiamy solą i pieprzem, mieszamy, zostawiamy na 15 minut, posypujemy natką. Gotowe.
SAŁATKA Z BURACZKÓW Z AWOKADO
SKŁADNIKI
2 średnie buraczki
2 małe marchewki
1 cebula
1 awokado
1 łyżka oleju tłoczonego na zimno
1 łyżka octu balsamicznego
sok z połowy pomarańczy
sól, pieprz do smaku
WYKONANIE
Buraki i marchew zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Oliwę, ocet, sok z pomarańczy i posiekaną drobno cebulkę wymieszać z odrobiną soli, rozmieszać z buraczkami.Dojrzałe, miękkie awokado rozgnieść widelcem dodać do sałatki, ewentualnie dopiawić solą i pieprzem. Odstawić na 10-15 minut. Gotowe.
CARPACCIO Z BURACZKÓW
SKŁADNIKI
0,5 kg. małych buraczków
3 łyżki oliwy na zimno tłoczonej
2 ząbki czosnku
2 łyżki octu balsamicznego lub jabłkowego niepasteryzowanego
garść rukoli, szczypta tymianku
2 garście orzechów włoskich
WYKONANIE
Buraki kroimy w bardzo cienkie plasterki (muszą być jak najcieńsze !!!!) , w szerokiej misce rozcieramy czosnek z oliwą, dodajemy ocet, wrzucamy buraki, solimy, dodajemy szczyptę, roztartego w palcach tymianku, mieszamy, przykrywamy ściereczką , wkładamy do lodówki na 10 - 12 godzin, dobrze czasami zamieszać. Przed konsumpcją rukolę wymieszać z odrobiną marynaty z buraczków i połową garści potłuczonych orzechów, wykładamy na szeroką salaterkę lub duży talerz na to wykładamy plasterki buraków, polewamy trzema łyżkami marynaty, posypujemy orzechami. Gotowe.
UWAGA!!!
Osoby chore na cukrzycę powinny ostrożnie spożywać buraczki ponieważ zawierają dużo cukru.
Pozdrawiam Elżbieta.
